عملگرها در برنامه نویسی پایتون

4 سال پیش
عملگرها در برنامه نویسی پایتون

عملگرها در برنامه نویسی پایتون

در این درس از مجموعه آموزش برنامه نویسی سایت سورس باران، همه چیز را درباره انواع عملگرها در برنامه نویسی پایتون (python operators) و نحوه استفاده از آنها با مثال فرا خواهید گرفت.

پیشنهاد ویژه : آموزش طراحی وب سایت با پایتون

عملگرها در برنامه نویسی پایتون چیست؟

عملگرها نمادهای خاصی در پایتون هستند که محاسبات حسابی یا منطقی را انجام می دهند. به مقداری که عملگر عمل می کند عملوند (perands) گفته می شود.

مثلا:

>>> 2+3
۵

 

در اینجا، + عملگری است که جمع را انجام می دهد. ۲ و ۳ عملوند و ۵ خروجی عملیات است.

 

عملگرهای حسابی در پایتون

عملگرهای حسابی (Arithmetic Operators) برای انجام عملیات ریاضی مانند جمع، تفریق، ضرب و غیره استفاده می شوند.

عملگر مفهوم عملکرد مثال
+ جمع کردن دو عملوند یا عمل یگانی مثبت x + y
تفریق عملوند سمت راست از سمت چپی یا عمل یگانی منفی x – y
۲-
* ضرب دو عملوند x * y
/ تقسیم عملوند سمت چپ را بر عملوند سمت راست  (همیشه منجر به ممیز شناور می شود) x / y
% عملیات پیمانه‌ای مدول – باقیمانده تقسیم عملوند سمت چپ به راست (باقی‌مانده x % y (x/y
// خارج قسمت صحیح (این تقسیم، خارج قسمت صحیح را در خروجی ارائه می‌ کند) x // y
** توان – عملوند چپ به توان راست می رسد- (به توان y رساندن متغیر x)  (x به توان y شده) x**y

 

مثال ۱: عملگرهای حسابی در پایتون

x = 15
y = 4

# Output: x + y = 19
print('x + y =',x+y)

# Output: x - y = 11
print('x - y =',x-y)

# Output: x * y = 60
print('x * y =',x*y)

# Output: x / y = 3.75
print('x / y =',x/y)

# Output: x // y = 3
print('x // y =',x//y)

# Output: x ** y = 50625
print('x ** y =',x**y)

 

خروجی

x + y = 19
x - y = 11
x * y = 60
x / y = 3.75
x // y = 3
x ** y = 50625

 

 

عملگرهای مقایسه در پایتون

برای مقایسه مقادیر از عملگرهای مقایسه استفاده می شود. با توجه به شرایط، True یا False را مقایسه صورت می گیرد.

عملگر مفهوم عملکرد مثال
< بزرگ‌تر است از _ زمانی درست است که عملوند سمت چپ بزرگ تر از سمت راست باشد. x > y
> کوچک‌تر است از _ زمانی درست است که عملوند سمت چپ کوچک‌تر از سمت راستی باشد. x < y
== برابر است با _ زمانی درست است که هر دو عملوند برابر باشند. x == y
=! نامساوی است با _ زمانی درست است که هر دو عملوند برابر نباشند. x != y
=< بزرگ‌تر یا مساوی است با _ زمانی درست است که عمل‌ند سمت چپ، بزرگ‌تر یا مساوی سمت راست باشد. x >= y
=> کوچک‌تر یا مساوی است با_ زمانی درست است که عملوند سمت چپ، کوچک ‌تر یا مساوی سمت راست باشد. x <= y

مثال ۲: عملگرهای مقایسه در پایتون

x = 10
y = 12

# Output: x > y is False
print('x > y is',x>y)

# Output: x < y is True
print('x < y is',x<y)

# Output: x == y is False
print('x == y is',x==y)

# Output: x != y is True
print('x != y is',x!=y)

# Output: x >= y is False
print('x >= y is',x>=y)

# Output: x <= y is True
print('x <= y is',x<=y)

 

خروجی

x > y is False
x < y is True
x == y is False
x != y is True
x >= y is False
x <= y is True

 

عملگرهای منطقی

عملگرهای منطقی  or ،and و not هستند.

عملگر مفهوم عملکرد مثال
and درست است اگر هر دو عملوند درست (True) باشند. x and y
or اگر هر یک از عملوندها درست باشد درست (True)  است x or y
not درست است اگر عملوند غلط (False) است (مکمل عملوند) not x

 

مثال ۳: اپراتورهای منطقی در پایتون

x = True
y = False

print('x and y is',x and y)

print('x or y is',x or y)

print('not x is',not x)

 

خروجی

x and y is False
x or y is True
not x is False

 

 

عملگرهای بیتی در برنامه نویسی پایتون

عملگرهای بیتی بر روی عملوندها طوری عمل می کنند که گویی رشته هایی از رقم های باینری (دودویی) هستند. آنها بیت به بیت کار می کنند، از این رو نامگذاری شده است.

به عنوان مثال ۲ در حالت باینری برابر با ۱۰ و ۷ برابر با ۱۱۱ است

در جدول زیر:  (x = ۱۰ (۰۰۰۰ ۱۰۱۰y = ۴ (۰۰۰۰ ۰۱۰۰ می باشد.

عملگر مفهوم عملکرد مثال
& AND بیتی (و بیتی) x& y = 0 (0000 0000)
| OR بیتی (یا بیتی) x | y = 14 (0000 1110)
~ Bitwise NOT (نقیض بیتی) ~x = -11 (1111 0101)
^ XOR بیتی x ^ y = 14 (0000 1110)
<< شیفت به راست بیتی (جا به جایی به راست بیتی) x>> 2 = 2 (0000 0010)
>> شیفت به چپ بیتی (جا به جایی به چپ بیتی) x<< 2 = 40 (0010 1000)

عملگرهای تخصیص در پایتون 

عملگرهای تخصیص در پایتون برای اختصاص مقادیر به متغیرها استفاده می شوند.

a = 5 یک عملگر تخصیص ساده است که مقدار ۵ را در سمت راست به متغیر a در سمت چپ اختصاص می دهد.

عملگرهای مرکب مختلفی در پایتون مانند ۵ = + وجود دارد که به متغیر اضافه می شود و بعداً همان را اختصاص می دهد. معادل a = a + 5 است.

عملگر مثال برابر است با
= x = 5 x = 5
=+ x += 5 x = x + 5
=- x -= 5 x = x – ۵
=* x *= 5 x = x * 5
=/ x /= 5 x = x / 5
=% x %= 5 x = x % 5
=// x //= 5 x = x // 5
=** x **= 5 x = x ** 5
=& x &= 5 x = x & 5
=| x |= 5 x = x | 5
=^ x ^= 5 x = x ^ 5
=<< x >>= 5 x = x >> 5
=>> x <<= 5 x = x << 5

اپراتورهای خاص در پایتون

زبان پایتون انواع خاصی از عملگرها مانند عملگر همانی یا عملگر عضویت را ارائه می دهد. آنها در زیر با مثال توضیح داده شده اند.

عملگرهای همانی در پایتون

is و is not عملگرهای همانی در پایتون هستند. آنها برای بررسی اینکه آیا دو مقدار (یا متغیرها) در همان قسمت حافظه قرار دارند استفاده می شود. دو متغیر مساوی به معنای یکسان بودن آنها نیست.

 

عملگر مفهوم عملکرد مثال
is درست است اگر عملوندها یکسان باشند (به شی مشابهی ارجاع داشته باشند). x is True
is not درست است اگر عملوندها یکسان نباشند  (به شی مشابهی ارجاع نداشته باشند). x is not True

مثال ۴: عملگرهای همانی در پایتون

x1 = 5
y1 = 5
x2 = 'Hello'
y2 = 'Hello'
x3 = [1,2,3]
y3 = [1,2,3]

# Output: False
print(x1 is not y1)

# Output: True
print(x2 is y2)

# Output: False
print(x3 is y3)

 

خروجی

False
True
False

 

در اینجا، می بینیم که x1 و y1 عدد صحیح یکسانی هستند، بنابراین برابر و یکسان هستند. در مورد x2 و y2 (رشته ها) نیز چنین است.

اما x3 و y3 لیست هستند. آنها برابر هستند اما یکسان نیستند. به این دلیل است که مفسر آنها را جداگانه در حافظه قرار می دهد اگرچه برابر هستند.

عملگرهای عضویت

in و not in عملگرهای عضویت در پایتون هستند. از آنها برای بررسی یافتن مقدار یا متغیر در یک دنباله (رشته، لیست، تاپل ، مجموعه و دیکشنری) استفاده می شود.

در دیکشنری ما فقط می توانیم از نظر وجود داشتن یا نداشتن یک کلید اطلاع داشته باشیم ولی مقدار آن در دسترس ما نمی باشد.

عملگر مفهوم عملکرد مثال
in در صورتی صحیح است که مقدار/متغیر در توالی پیدا شود. ۵ in x
not in در صورتی صحیح است که مقدار/متغیر در توالی پیدا نشود. ۵ not in x

مثال شماره ۵: عملگرهای عضویت در پایتون

x = 'Hello world'
y = {1:'a',2:'b'}

# Output: True
print('H' in x)

# Output: True
print('hello' not in x)

# Output: True
print(1 in y)

# Output: False
print('a' in y)

 

خروجی

True
True
True
False

 

در اینجا ، “H” در x است اما ‘hello’ در x وجود ندارد (به یاد داشته باشید، پایتون به حروف کوچک بزرگ حساس است). به طور مشابه ، ۱ کلید است و ‘a’ مقدار در دیکشنری y است. از این رو ،  a’ in y’ خروجی False را برمی گرداند.

منبع.

لیست جلسات قبل آموزش برنامه نویسی پایتون

  1. آموزش نصب و اجرای برنامه نویسی پایتون
  2. کلیدواژه ها و شناسه های برنامه نویسی پایتون
  3. دستورات، تورفتگی ها و کامنت ها در برنامه نویسی پایتون
  4. متغیرها، ثابت ها و لیترال ها در برنامه نویسی پایتون 
  5. انواع داده ها در برنامه نویسی پایتون
  6. تبدیل نوع در برنامه نویسی پایتون
  7. ورودی، خروجی و وارد کردن در برنامه نویسی پایتون
0
برچسب ها :
نویسنده مطلب erfan molaei

دیدگاه شما

بدون دیدگاه