پوزیشن سایزینگ (Position Sizing) چیست؟ – چطور با حداقل ریسک بازدهی را زیاد کنیم؟

پوزیشن سایزینگ چیست؟

مدیریت حجم سرمایه‌گذاری (Position Sizing) فرایندی است که طی آن معامله‌گر مشخص می‌کند چه تعداد واحد از یک دارایی باید خریداری یا فروخته شود. این فرایند یکی از اجزای اصلی مدیریت ریسک به‌شمار می‌رود و به معامله‌گران کمک می‌کند تا میزان زیان‌های احتمالی را کاهش داده و در عین حال، بازده کلی معاملات خود را به حداکثر برسانند.

آموزش بیمه کردن ارزهای دیجیتال

این مفهوم از ارکان اساسی هر استراتژی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، زیرا مستقیماً بر مدیریت ریسک و میزان سود بالقوه تأثیرگذار است. هنگام تعیین حجم سرمایه‌گذاری، باید عواملی مانند اندازه کل سرمایه (Account Size) و سطح تحمل ریسک (Risk Tolerance) در نظر گرفته شود. به همین دلیل، این مفهوم به‌ویژه برای معامله‌گران روزانه (Day Traders)، فعالان بازار و سایر افرادی که به دنبال ایجاد تعادل هوشمندانه میان ریسک و بازده هستند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

چرا پوزیشن سایزینگ (Position Sizing) مهم است؟

مدیریت حجم سرمایه‌گذاری در معاملات، ابزاری کلیدی برای کنترل ریسک به شمار می‌رود. دلایل متعددی وجود دارد که اهمیت این مفهوم را نشان می‌دهد:

حجم سرمایه‌گذاری به میزان سرمایه در دسترس، سطح تحمل ریسک، حد ضرر (Stop-Loss) و قیمت ورود به معامله بستگی دارد. این فاکتورها نقش مهمی در محاسبه بازده احتمالی سرمایه‌گذاری، احتمال موفقیت و میزان ریسک نزولی دارند.

اهمیت مدیریت حجم سرمایه‌گذاری در این است که به معامله‌گر اجازه می‌دهد از درگیر شدن بیش از حد در معرض ریسک یک بازار یا دارایی خاص جلوگیری کند. این موضوع به‌ویژه برای موفقیت مالی بلندمدت، به‌خصوص در میان معامله‌گران فعال مانند معامله‌گران ارزی (Currency Traders) و معامله‌گران روزانه (Day Traders)، حیاتی است. البته، داشتن دانش و ابزار مناسب برای تصمیم‌گیری آگاهانه در این زمینه ضروری است.

مدیریت درست حجم سرمایه‌گذاری کمک می‌کند تا ریسک هر معامله محدود شود و در عین حال، پتانسیل بازده بهینه گردد. در موقعیت‌هایی که نسبت سود به ریسک مطلوب‌تر است، می‌توان حجم سرمایه‌گذاری را افزایش داد.

بهترین استراتژی های آپشن – 10 تا استراتژی آپشن که باید بدانید

استفاده از رویکرد مبتنی بر قواعد مشخص (Rule-Based Sizing) نیز موجب افزایش انضباط معاملاتی می‌شود، زیرا تصمیم‌گیری‌های احساسی را حذف می‌کند. در چنین شرایطی، احتمال دنبال کردن معاملات نامناسب یا انجام بیش از حد معاملات کاهش می‌یابد. همچنین، تعیین حجم مناسب در چندین موقعیت معاملاتی، موجب تنوع‌بخشی (Diversification) ریسک و محافظت در برابر نوسانات بازار می‌شود.

مبانی مدیریت حجم سرمایه‌گذاری (Position Sizing) در سرمایه‌گذاری

مدیریت حجم سرمایه‌گذاری (Position Sizing) به میزان سرمایه اختصاص‌یافته به یک دارایی یا معامله خاص در یک سبد سرمایه‌گذاری اشاره دارد؛ به عبارت دیگر، نشان‌دهنده مقدار دلاری است که سرمایه‌گذار قصد دارد وارد یک معامله کند. سرمایه‌گذاران از این مفهوم برای تعیین تعداد واحدهایی که می‌توانند از یک دارایی یا اوراق بهادار خریداری کنند استفاده می‌کنند، تا از این طریق بتوانند ریسک را کنترل کرده و بازده سرمایه‌گذاری خود را به حداکثر برسانند.

مدیریت حجم سرمایه‌گذاری در انواع مختلف سرمایه‌گذاری اهمیت دارد، اما بیشترین کاربرد آن در معاملات روزانه (Day Trading) است.

نمونه عملی از پوزیشن سایزینگ

برای تعیین حجم سرمایه‌گذاری مناسب، باید سه عامل اصلی را بررسی و با یکدیگر مقایسه کرد تا بهترین تصمیم اتخاذ شود:

۱. ریسک حساب (Account Risk)

پیش از مشخص کردن حجم سرمایه‌گذاری مناسب برای هر معامله، سرمایه‌گذار باید ابتدا میزان ریسک کلی حساب خود را تعیین کند. این مقدار معمولاً به صورت درصدی از کل سرمایه تعریف می‌شود. به‌طور معمول، اکثر سرمایه‌گذاران خرد (Retail Investors) در هر معامله بیش از ۲ درصد از کل سرمایه خود را به خطر نمی‌اندازند، در حالی که مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری معمولاً ریسک کمتری می‌پذیرند.

برای مثال، اگر سرمایه‌گذاری دارای حسابی با موجودی ۲۵٬۰۰۰ دلار باشد و بخواهد حداکثر ریسک حساب خود را روی ۲ درصد تنظیم کند، آنگاه نباید در هر معامله بیش از ۵۰۰ دلار ریسک کند (۲٪ × ۲۵٬۰۰۰ دلار). در این صورت، حتی اگر سرمایه‌گذار ۱۰ معامله متوالی را با زیان ببازد، تنها ۲۰ درصد از کل سرمایه خود را از دست داده است.

۲. ریسک معامله (Trade Risk)

در این مرحله، سرمایه‌گذار باید محل دقیق حد ضرر (Stop-Loss) خود را برای هر معامله مشخص کند. در معاملات سهام، ریسک معامله به اختلاف قیمتی بین نقطه ورود و حد ضرر بستگی دارد.

برای مثال، اگر سرمایه‌گذار قصد داشته باشد سهام شرکت اپل (Apple Inc.) را در قیمت ۱۶۰ دلار خریداری کند و حد ضرر را در ۱۴۰ دلار قرار دهد، ریسک معامله برای هر سهم ۲۰ دلار خواهد بود.

۳. تعیین حجم سرمایه‌گذاری مناسب (Proper Position Size)

اکنون سرمایه‌گذار می‌داند که در هر معامله می‌تواند حداکثر ۵۰۰ دلار ریسک کند و میزان ریسک هر سهم ۲۰ دلار است. برای محاسبه حجم مناسب سرمایه‌گذاری، کافی است ریسک حساب (۵۰۰ دلار) بر ریسک هر سهم (۲۰ دلار) تقسیم شود. در نتیجه، سرمایه‌گذار می‌تواند ۲۵ سهم خریداری کند (۵۰۰ ÷ ۲۰ = ۲۵).

مدل‌های رایج در مدیریت حجم سرمایه‌گذاری

برای درک بهتر مفهوم حجم سرمایه‌گذاری در معاملات، لازم است با مدل‌های متداول مورد استفاده در این زمینه آشنا شویم. از جمله مدل‌های اصلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مدل اول

تخصیص مبلغ ثابت است. در این روش، سرمایه‌گذار برای هر معامله، مبلغ مشخص و ثابتی (مثلاً به تومان یا دلار) در نظر می‌گیرد؛ بدون توجه به نوسانات قیمت یا میزان ریسک دارایی. این روش باعث ساده‌تر شدن تخصیص سرمایه و مدیریت ریسک می‌شود.

با این حال، در این مدل، اندازه موقعیت بر اساس تغییرات موجودی حساب تنظیم نمی‌شود. در نتیجه، در صورت افزایش یا کاهش سرمایه، ممکن است بیش از حد (Over-Allocation) یا کمتر از حد (Under-Allocation) سرمایه‌گذاری انجام شود.

در مدل دوم

درصد ثابتی از کل حساب معاملاتی برای هر معامله در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، با تغییر موجودی حساب، اندازه موقعیت نیز به‌صورت خودکار تنظیم می‌گردد. این مدل به کنترل بهتر زیان‌های احتمالی هر معامله کمک می‌کند و در عین حال ساختاری مقیاس‌پذیر برای مدیریت سرمایه ارائه می‌دهد.

در مدل سوم

استفاده از حد ضرر (Stop-Loss) مدنظر قرار می‌گیرد. در این روش، معامله‌گر ابتدا سطح قیمتی مشخصی را به‌عنوان حد ضرر تعیین می‌کند تا در صورت حرکت بازار در جهت مخالف، معامله به‌صورت خودکار بسته شود. در این حالت، برای محاسبه حجم سرمایه‌گذاری باید میزان ریسک هر معامله مشخص شود و سپس با تقسیم آن بر مقدار ریسک هر واحد دارایی (مثلاً هر سهم)، حجم مناسب معامله تعیین گردد.

محاسبه حجم سرمایه‌گذاری مناسب

فرمول محاسبه حجم سرمایه‌گذاری بر اساس مدل‌های ریاضی مانند «معیار کِلی» (Kelly Criterion) انجام می‌شود که برای تعیین اندازه بهینه موقعیت معاملاتی به کار می‌رود. ابزارهای محاسباتی متعددی برای انجام خودکار این محاسبات وجود دارند.

در ساده‌ترین حالت، ابتدا باید میزان ریسک در هر معامله (درصدی از حساب که مایل به پذیرش آن هستید) و سپس ریسک هر واحد دارایی (مثلاً فاصله قیمتی تا حد ضرر) تعیین شود. در نهایت، با تقسیم ریسک معامله بر ریسک واحد، می‌توان حجم مناسب معامله را محاسبه کرد.

آموزش شاخص Max Pain در آپشن – همراه با نحواه محاسبه مکس پین و مثال های واقعی

البته نحوه محاسبه بسته به نوع دارایی متفاوت است؛ از جمله سهام، معاملات آتی (Futures)، اختیار معامله (Options) و بازار فارکس (Forex). همواره باید از حد ضرر برای محدودسازی زیان‌های احتمالی استفاده کرده و با تنوع‌بخشی به معاملات، ریسک کلی را کاهش داد.

ابزارها و صفحات محاسباتی برای مدیریت حجم سرمایه‌گذاری

امروزه ابزارها و صفحات گسترده (Spreadsheets) متنوعی برای محاسبه حجم سرمایه‌گذاری وجود دارد؛ از جمله ماشین‌حساب‌های آنلاین رایگان و صفحات قابل تنظیم برای مدیریت ریسک. بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی نیز ابزارهای داخلی برای محاسبه خودکار حجم معامله و مدیریت موقعیت‌ها ارائه می‌دهند.

با استفاده از این ابزارها می‌توانید پارامترهای ریسک و جزئیات حساب خود را وارد کرده و اندازه بهینه معامله را به‌صورت دقیق به دست آورید. این کار نه‌تنها باعث حذف تصمیم‌گیری‌های احساسی می‌شود، بلکه به رعایت اصول مدیریت ریسک حرفه‌ای نیز کمک می‌کند.

خطاهای رایج در پوزیشن سایزینگ (Position Sizing)

۱. استفاده بیش از حد از اهرم (Over-Leveraging)

در این حالت، معامله‌گر بیش از اندازه از سرمایه قرضی یا اهرم (Leverage) نسبت به موجودی واقعی حساب استفاده می‌کند. این امر ممکن است سود احتمالی را افزایش دهد، اما در عین حال زیان را نیز چندبرابر می‌کند. در شرایطی که بازار برخلاف موقعیت حرکت کند، حتی نوسانات کوچک قیمتی می‌توانند منجر به زیان‌های سنگین شوند.

اگر ارزش حساب به زیر سطح حداقل مارجین (Margin Level) برسد، کارگزار هشدار افزایش وجه تضمین یا همان «مارجین کال» (Margin Call) صادر می‌کند. در صورت بی‌توجهی، کارگزار ممکن است موقعیت‌ها را به‌صورت خودکار ببندد و این امر زیان مستقیم سرمایه‌گذار را در پی دارد.

برای جلوگیری از این وضعیت، لازم است حجم معاملات را بر اساس سطح تحمل ریسک تنظیم کرده، از حد ضررهای مشخص استفاده کنید و هرگز موقعیت‌های بیش از اندازه بزرگ نسبت به موجودی حساب باز نکنید. همچنین، مقداری سرمایه نقدی برای پوشش زیان‌های احتمالی در نظر بگیرید.

۲. نادیده گرفتن حد ضرر (Ignoring Stop-Losses)

بی‌توجهی به حد ضرر یکی از خطرناک‌ترین اشتباهات در مدیریت حجم سرمایه‌گذاری است. این کار اصول اولیه مدیریت ریسک، یعنی محدودسازی زیان را نقض می‌کند. در صورت نداشتن حد ضرر یا عدم پایبندی به آن، ممکن است زیان معاملات از کنترل خارج شود و معامله‌گر به دلیل احساسات، موقعیت‌های زیان‌ده را بیش از حد نگه دارد.

بنابراین باید حجم سرمایه‌گذاری را بر اساس حد ضرر از پیش تعیین‌شده محاسبه کنید تا اطمینان حاصل شود زیان هر معامله در سطح قابل‌قبول باقی می‌ماند. همچنین لازم است به‌صورت دوره‌ای سطوح حد ضرر را بازبینی و متناسب با شرایط جدید بازار تنظیم کنید.

جمع‌بندی

مدیریت حجم سرمایه‌گذاری یکی از ارکان اصلی مدیریت ریسک در معاملات است. هدف اصلی آن، محدود کردن زیان‌های احتمالی و افزایش احتمال سودآوری است. انتخاب مدل مناسب و پرهیز از اشتباهات رایج، نقش مهمی در حفظ سرمایه و رشد پایدار آن دارد.

بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند که میزان ریسک هر معامله نباید بیش از ۲ درصد از کل سرمایه باشد، در حالی که برخی حتی عدد ۱ درصد را پیشنهاد می‌دهند. یکی دیگر از روش‌های مرسوم، قانون ۳-۵-۷ است که بر اساس آن، ریسک هر معامله نباید بیش از ۳ درصد از کل سرمایه باشد، مجموع ریسک همه معاملات از ۵ درصد فراتر نرود و در مقابل، سود معاملات موفق حداقل ۷ درصد بیشتر از زیان معاملات ناموفق باشد. با محاسبه دقیق و انتخاب مدل متناسب با اهداف و شرایط مالی خود، می‌توانید مسیر حرفه‌ای‌تری در مدیریت سرمایه طی کنید.

راستی! برای دریافت مطالب جدید در کانال تلگرام یا پیج اینستاگرام سورس باران عضو شوید.